ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ..."ΦΩΝΑΖΟΥΝ"

Κλιματική απειλή (και) για τα μνημεία

Ερευνα της Ακαδημίας Αθηνών κατέγραψε ποιοι τόποι και κτίρια από τη λίστα της UNESCO διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο

Η εξελισσόμενη κλιματική κρίση απειλεί το μέλλον της ανθρωπότητας. Τώρα, μαθαίνουμε πως απειλεί και το… παρελθόν του ανθρώπινου πολιτισμού ή ακριβέστερα τα ίχνη του στο διάβα των αιώνων. Μια νέα μελέτη Ελλήνων επιστημόνων κατέγραψε αναλυτικά τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν 244 πολιτιστικά και φυσικά μνημεία της UNESCO στην περιοχή της Μεσογείου. Επιπλέον, επεξεργάστηκε κι έναν καινούργιο δείκτη που καθορίζει την κλιματική απειλή για κάθε μνημείο, σε συνδυασμό και με τη σεισμικότητα της περιοχής.

«Το ενδιαφέρον για περαιτέρω έρευνα στο συγκεκριμένο πεδίο ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2019, όταν ιδρύθηκε η πρωτοβουλία της Ελλάδας για την «Αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική και φυσική κληρονομιά», ύστερα από διεθνές συνέδριο στην Αθήνα. Η πρωτοβουλία αυτή υποστηρίχθηκε από τον ΟΗΕ, τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) και άλλους μεγάλους διεθνείς θεσμούς. Μέχρι το περυσινό COP26 περισσότερα από 100 κράτη-μέλη του ΟΗΕ είχαν εκφράσει την υποστήριξή τους στην ελληνική πρωτοβουλία και ο Γραμματέας του ΟΗΕ τη συμπεριέλαβε στην αντίστοιχη έκθεση της Συνόδου Κορυφής ως μία από τις πιο φιλόδοξες πρωτοβουλίες», λέει στην «Κ» ο Χρήστος Ζερεφός, γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών. Κι αυτό ήταν κάτι πολύ σημαντικό γιατί μέχρι τώρα η συγκεκριμένη διάσταση δεν περιλαμβάνεται στις εκθέσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC).

Με βάση όλα αυτά η Ακαδημία Αθηνών αποφάσισε να προχωρήσει στο επόμενο βήμα. Πριν από μερικές μέρες δημοσιεύθηκε μια εξειδικευμένη μελέτη από το Κέντρο Ερευνας Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας με τίτλο «Απειλές από την κλιματική αλλαγή για τα μνημεία πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς της UNESCO στη Μεσόγειο» (συγγραφείς Ι. Καψωμενάκης, Χ. Ντουβής, Α. Πούπκου, Σ. Ζερεφός, Σ. Σολωμός, Θ. Σταύρακα, Ν.Σ. Μελής, Ε. Κυριακίδης, Γ. Κρεμλής, Χ. Ζερεφός).

Πρόκειται για μια ιδιαίτερης σημασίας μελέτη, καθώς εξετάστηκε η εξέλιξη των κλιματικών δεικτών που συνδέονται με ακραία καιρικά φαινόμενα για 244 μνημεία πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς της UNESCO σε 23 χώρες της Μεσογείου: Αλβανία, Αλγερία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Κροατία, Κύπρος, Αίγυπτος, Γαλλία, Ελλάδα, Ισραήλ, Ιταλία, Ιορδανία, Λίβανος, Λιβύη, Μάλτα, Μαυροβούνιο, Μαρόκο, Παλαιστίνη, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ισπανία, Αραβική Δημοκρατία της Συρίας, Τυνησία και Τουρκία. Στη μελέτη εξετάστηκαν έξι παράμετροι: Καύσωνες, πυρκαγιές, έντονες βροχοπτώσεις, ξηρασία, αλλαγές στη μέση στάθμη της θάλασσας και σεισμικός κίνδυνος. «Οι συγκεκριμένοι κλιματικοί δείκτες υπολογίζονται από έναν μεγάλο αριθμό δεδομένων υψηλής ανάλυσης που βασίζονται σε 21 περιφερειακά κλιματικά μοντέλα, καλύπτουν την περίοδο 1971-2100 και αναφέρονται σε δύο σενάρια εκπομπής, τα RCP4.5 (σενάριο μετριασμού) και RCP8.5 (σενάριο μη δράσης)», εξηγεί ο κ. Ζερεφός. «Ηταν μια πολύ απαιτητική διαδικασία, που διήρκεσε πάνω από 1,5 χρόνο, γιατί έπρεπε με πολύπλοκους υπολογισμούς να προσαρμόσουμε τα κλιματικά μοντέλα σε πολύ μικρή κλίμακα και πάντα σε συνδυασμό με το υπό εξέταση μνημείο», συμπληρώνει με ικανοποίηση.

Οι Ελληνες μελετητές διαμόρφωσαν έναν συνδυαστικό δείκτη κινδύνου για την πολιτιστική κληρονομιά (HHI – Heritage Hazard Index). «Με βάση τον HHI η διεθνής κοινότητα έχει στα χέρια της ένα εργαλείο για να ιεραρχήσει τους κινδύνους και να δει τι θα πράξει για την προστασία των μνημείων. Είναι ήδη πολύ θετική η υποδοχή της μελέτης μας διεθνώς», υπογραμμίζει στην «Κ» ο κ. Ζερεφός, ο οποίος την παρουσίασε στις 15 Νοεμβρίου στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου (COP27).

Το δυσμενές σενάριο

Τι προκύπτει από τη μελέτη; Σύμφωνα με το δυσμενές σενάριο (RCP8.5), 13 τοποθεσίες εμπίπτουν στην κατηγορία ακραίου κινδύνου, ενώ 35 τοποθεσίες μνημείων εμπίπτουν στον υψηλό κίνδυνο. Μεταξύ των μεσογειακών περιοχών που μπορεί να αντιμετωπίσουν ακραίο κίνδυνο τις επόμενες δεκαετίες βρίσκονται πέντε στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα:

• Τα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης, τα οποία κινδυνεύουν περισσότερο από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, ακολουθούμενη από τον σεισμικό κίνδυνο, τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες, τις δασικές πυρκαγιές, τις ακραίες βροχοπτώσεις και την ερημοποίηση.
• Το Πυθαγόρειο και το Ηραίο στη Σάμο, που κινδυνεύουν περισσότερο από τον σεισμικό κίνδυνο ακολουθούμενο από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες, τις δασικές πυρκαγιές και τις ακραίες βροχοπτώσεις.
• Οι Μυκήνες και η Τίρυνθα, που κινδυνεύουν περισσότερο από την ερημοποίηση και τους σεισμούς και στη συνέχεια από τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες, τις δασικές πυρκαγιές και τις ακραίες βροχοπτώσεις.
• Η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου, που κινδυνεύει περισσότερο από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τον σεισμικό κίνδυνο και σε μικρότερο βαθμό από την ερημοποίηση, τις ακραίες βροχοπτώσεις και τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες.
• Τέλος, η Δήλος κινδυνεύει περισσότερο από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τις ακραίες βροχοπτώσεις και σε μικρότερο βαθμό από την ερημοποίηση, τους σεισμούς και τις ακραία υψηλές θερμοκρασίες. Μάλιστα, όπως μας είπε ο κ. Ζερεφός, η Δήλος θα είναι μεταξύ των εννέα πρώτων μνημείων από αντίστοιχες χώρες της Μεσογείου, όπου θα πραγματοποιηθούν εξειδικευμένες μελέτες.

«Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της IPCC, υπάρχει πλέον μεγάλη βεβαιότητα ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη εξελίσσεται ταχύτερα από ό,τι είχε εκτιμηθεί. Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα οδεύουμε ολοταχώς για πάνω από τους 2,5 βαθμούς αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη. Επομένως είναι όλο και πιο σημαντική η ανάγκη για τη λήψη μέτρων μετριασμού των αποτελεσμάτων της κλιματικής αλλαγής σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας», αναφέρουν οι επιστήμονες του Κέντρου Ερευνας Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας.

«Ειδικότερα, η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, που αποτελεί ένα από τα λίκνα του παγκόσμιου πολιτισμού, συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο ευάλωτων περιοχών στην ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή για τις επόμενες δεκαετίες. Ως εκ τούτου, η πολιτιστική και φυσική κληρονομιά της Μεσογείου αναμένεται να αντιμετωπίσει σοβαρούς κινδύνους», τονίζει ο κ. Ζερεφός. Τα συμπεράσματα της μελέτης είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά:

Σύμφωνα με το σενάριο RCP8.5, οι περισσότερες τοποθεσίες πολιτιστικής κληρονομιάς της Μεσογείου που βρίσκονται νότια του παραλλήλου των 40°Β (το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας) θα αντιμετωπίσουν συνθήκες ξηρασίας. Μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα ο αριθμός των μνημείων που απειλούνται από ξηρασία αναμένεται να διπλασιαστεί.

Οι μέρες καύσωνα προβλέπεται να αυξηθούν και στα δύο σενάρια εκπομπών, ξεπερνώντας σε ορισμένα μνημεία τις 40 ημέρες τον χρόνο βάσει του σεναρίου RCP4.5, ενώ φθάνουν έως και τις 50 ημέρες ετησίως για το σενάριο RCP8.5. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις αναμένονται στις νοτιότερες περιοχές και σε τοποθεσίες μακριά από την ακτή. Ο ακραίος κίνδυνος πυρκαγιάς θα αυξηθεί ιδιαίτερα στην κεντρική και νότια Ισπανία αλλά και στη βορειοδυτική ακτή της Αφρικής φτάνοντας τις 30 ημέρες τον χρόνο (σύμφωνα με το σενάριο RCP4.5) και τις 50 ημέρες τον χρόνο (σύμφωνα με το RCP8.5). Προς τα τέλη του 21ου αιώνα ο μέσος όρος του κινδύνου πυρκαγιάς αυξάνεται για τα περισσότερα μνημεία.

Οι ημέρες με ακραίες βροχοπτώσεις προβλέπεται να αυξηθούν στις περισσότερες τοποθεσίες κατά την περίοδο 2071-2100 και στα δύο σενάρια εκπομπών.

Η στάθμη της θάλασσας κατά τη μελλοντική περίοδο 2071-2100 προβλέπεται να αυξηθεί σε σχέση με την περίοδο αναφοράς (1971-2000) κατά 0,3-0,55 μέτρα σύμφωνα με το σενάριο RCP4.5 και κατά 0,45-0,75 μέτρα σύμφωνα με το σενάριο RCP8.5. Η μεγαλύτερη άνοδος της στάθμης της θάλασσας προβλέπεται για τις ακτές του Ατλαντικού, ενώ σημαντικές αυξήσεις φαίνονται στο Αιγαίο Πέλαγος, στην Αδριατική ακτογραμμή και στους κόλπους Γένοβας και Βενετίας.

Σε υψηλότερο κίνδυνο βρίσκονται οι τοποθεσίες που είναι κοντά σε παράκτιες περιοχές, ενώ σύμφωνα με το σενάριο RCP8.5 όλα τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς αντιμετωπίζουν αυξημένες απειλές. Αυτό είναι πιο εμφανές για τα μνημεία που βρίσκονται σε Ιταλία, Ελλάδα, Δαλματικές ακτές, Τουρκία και Κύπρο. Στατιστικά, το 20% των μνημείων απειλούνται από την ξηρασία και ακραίες βροχοπτώσεις (για το σενάριο RCP8.5), ενώ το 23% από σεισμούς.

Η δράση στο παρόν είναι αναγκαία και για το μέλλον της ανθρωπότητας, αλλά και για τη διαφύλαξη του πολιτιστικού πλούτου του παρελθόντος.

Πηγή: Kathimerini.gr

Κλιματική αλλαγή: Κάκτοι αντί για χιόνι στις ελβετικές βουνοπλαγιές

«Σε μερικές περιοχές του Βαλαί, εκτιμούμε πως οι κάκτοι καταλαμβάνουν το ένα τρίτο της διαθέσιμης επιφάνειας»

Συνηθισμένοι να βλέπουν χιόνι στα βουνά τους τους χειμώνες και εντελβάις τα καλοκαίρια, πλέον, και καθώς η υπερθέρμανση τού πλανήτη εντείνεται, οι κάτοικοι στο ελβετικό καντόνι του Βαλαί αντικρίζουν ένα αναπάντεχο θέαμα στις πλαγιές τους: Κάκτους!

Σύμφωνα με τις τοπικές αρχές, το χωροκατακτιτικό είδος του κάκτου που ανήκει στο γένος Opuntia, κοινώς φραγκοσυκιά, έχει κατακλύσει περιοχές του Βαλαί, απειλώντας τη βιοποικιλότητα.

«Λάτρης των ξηρών και θερμών κλιμάτων, το χωροκατακτητικό ξενικό φυτό δεν είναι καλοδεχούμενο στην επικράτεια των λιβαδιών και των βοσκοτόπων εθνικής σπουδαιότητας» αναφέρει το δελτίο Τύπου του δήμου Φιλί, στην Κοιλάδα του Ροδανού, ανακοινώνοντας στα τέλη του 2022 εκστρατεία εκρίζωσης.

Το είδος Opuntia και ανάλογα κακτοειδή έχουν πολλαπλασιαστεί σε κάποιους λόφους γύρω από την πρωτεύουσα του Βαλαί, όπου εκτιμάται πως οι φραγκοσυκιές αντιστοιχούν πλέον στο 23-30% της κάλυψης χαμηλής βλάστησης. Η παρουσία τους έχει ακόμη καταγραφεί και σε παρακείμενες αλπικές περιοχές – μεταξύ αυτών σε Τισίνο και Γρισόν στην Ελβετία και σε Κοιλάδα της Αόστης και της Βαλτελίνας στην Ιταλία.

«Σε μερικές περιοχές του Βαλαί, εκτιμούμε πως οι κάκτοι καταλαμβάνουν το ένα τρίτο της διαθέσιμης επιφάνειας» εξηγεί ο Γιαν Τριπονέ, βιολόγος στην υπηρεσία προστασίας της φύσης της περιοχής. Όπως λέει, η Οπουντία υπάρχει στο Βαλαί τουλάχιστον από τα τέλη του 18ου αιώνα οπότε και εισήχθη από τη Βόρεια Αμερική.

Ωστόσο, οι αρχές εκφράζουν φόβους πως το θερμότερο κλίμα στις Άλπεις δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για παρατεταμένες περιόδους βλάστησης, ενώ παράλληλα ο περιορισμός χιονοκάλυψης τούς αφήνει χώρο να εξαπλώνονται.

«Τα είδη αυτά αντέχουν χωρίς πρόβλημα έως τους -10, 15 βαθμούς Κελσίου. Ωστόσο, χρειάζονται ξηρό έδαφος, όχι χιονοκάλυψη» σημειώνει ο Πέτερ Όλιβερ Μπαουμγκάρτνερ, συνταξιούχος καθηγητής γεωλογίας στον οποίο ανατέθηκε από τις αρχές του καντονιού να μελετήσει τα φυτά και να παραθέσει τα συμπεράσματά του σε έκθεση.

Σύμφωνα με τον Τριπονέ, το Βαλαί είναι ένα από τα hotspots βιοποικιλότητας της Ελβετίας. «Έχουμε περί τα 3.000 είδη χλωρίδας στην Ελβετία, εκ των οποίων τα 2.200 φύονται στο Βαλαί» λέει, εκφράζοντας τον φόβο πως η εξάπλωση των κακτοειδών σε φυσικά καταφύγια και προστατευμένες ζώνες, θα προκαλέσει περιβαλλοντικό όλεθρο. «Όταν υπάρχουν αυτοί οι κάκτοι, τίποτα άλλο δε μεγαλώνει. Κάθε μονάδα καλύπτει το έδαφος και εμποδίζει τα άλλα φυτά να αναπτυχθούν» προειδοποιεί.

Το χιόνι έχει γίνει σπανιότερο στα χαμηλότερα υψόμετρα, ακόμη και στις Άλπεις. Σύμφωνα με την ελβετική μετεωρολογική υπηρεσία, ο αριθμός των ημερών χιονόπτωσης κάτω των 800 μέτρων στην Ελβετία, έχει μειωθεί στο μισό από το 1970.

Μάλιστα, πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Climate Change, καταδεικνύει πως η χιονοκάλυψη στις Άλπεις διαρκεί περίπου ένα μήνα λιγότερο από τους ιστορικούς μέσους όρους, χαρακτηρίζοντας στην κατάσταση «πρωτοφανή σε διάστημα τουλάχιστον έξι αιώνων».

Οι μέσες τιμές θερμοκρασίες στην Ελβετία έχουν αυξηθεί κατά 2,4 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τις αντίστοιχες των ετών 1871-1900.

Πηγή: Guardian

Η κλιματική κρίση προκαλεί αύξηση στις συγκρούσεις μεταξύ ανθρώπων και ζώων

Οι αλλαγές στη θερμοκρασία και τις βροχοπτώσεις ήταν οι πιο κοινές αιτίες συγκρούσεων, οι οποίες αναφέρθηκαν σε πάνω από το 80% των περιπτωσιολογικών μελετών

Ένας από τους δύο ελέφαντες που πέθαναν από ηλεκτροπληξία, προσπαθώντας να βγουν από εθνικό δρυμό της Ινδίας προς αναζήτηση τροφής - Πηγή: AP Photo

Η κλιματική κρίση καθιστά την εξεύρεση τροφής, νερού και υγιών οικοτόπων δυσκολότερη, αναγκάζοντας τους πληθυσμούς ανθρώπων και ζώων σε νέες περιοχές ή μέχρι πρότινος ακατοίκητα μέρη.

Αυτό έχει οδηγήσει σε αύξηση των συγκρούσεων μεταξύ ανθρώπων και ζώων, που συνεπάγεται πρακτικά από την καταστροφή περιουσιών έως θανάτους, σύμφωνα με επιστημονικό άρθρο από το πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον.

Από τις γαλάζιες φάλαινες που συγκρούονται με πλοία έως τους αφρικανικούς ελέφαντες που σαρώνουν τα σπαρτά των χωριών, η κλιματική κρίση έχει εντείνει τις συγκρούσεις που καταλήγουν σε τραυματισμούς ή θανάτους ανθρώπων και άγριας ζωής.

Οι ερευνητές «καταδύθηκαν» σε 30 χρόνια έρευνας, ανακαλύπτοντας πως ο αριθμός των ερευνών που συνδέουν την κλιματική κατάρρευση με συγκρούσεις, έχει τετραπλασιαστεί τα τελευταία δέκα χρόνια.

Αρκούδα αναζητά τροφή σε κάδο απορριμμάτων, έξω από αυλή σπιτιού στο Τζούνο της Αλάσκας – Πηγή: ΑP Photo/Becky Bohrer

Η εργασία που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Climate Change, μελέτησε 49 περιπτώσεις σύγκρουσης ανθρώπων-άγριας ζωής σε κάθε ήπειρο του κόσμου, πλην της Ανταρκτικής, και στους πέντε ωκεανούς. Διαπιστώθηκε πως οι συγκρούσεις περιλάμβαναν κάθε ομάδα άγριας ζωής, πτηνά, ψάρια, θηλαστικά, ερπετά και ασπόνδυλα, από κουνούπια 2,5 mg έως αφρικανικούς ελέφαντες έξι τόνων.

Αιτίες συγκρούσεων

Οι συγκρούσεις ορίζονται ως οι άμεσες αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπων και άγριων ζώων που έχουν αρνητική έκβαση για τη μία ή και τις δύο πλευρές.

Οι αλλαγές στη θερμοκρασία και τις βροχοπτώσεις ήταν οι πιο συνηθισμένες αιτίες συγκρούσεων, οι οποίες αναφέρθηκαν σε πάνω από το 80% των περιπτωσιολογικών μελετών. Το πιο κοινό αποτέλεσμα ήταν τραυματισμός ή θάνατος ανθρώπων (43%) και ζώων (45%).

«Μας εξέπληξε το ότι πρόκειται για τόσο διαδεδομένο φαινόμενο παγκοσμίως, αυτό ήταν ένα από τα μεγάλα συμπεράσματα αυτής της μελέτης» σημειώνει η Μπριάνα Έιμπραμς, βιολόγος άγριας ζωής από το πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον.

«Δεν έχει αναγνωριστεί όσο έπρεπε το ότι η κλιματική αλλαγή επιτείνει αυτές τις συγκρούσεις. Ίσως δούμε νέες συγκρούσεις σε μέρη όπου δεν υπήρχαν στο παρελθόν, ή συγκρούσεις εντονότερες σε μέρη όπου υπήρχαν ήδη» προσθέτει. 

Μία από τις τρεις νεκρές τίγρεις Σουμάτρας που πιάστηκαν σε παγίδες κοντά σε φυτεία φοινικέλαιου στο Ιστ Άτσεχ της Σουμάτρας – Πηγή: ΑΡ Photo

Από τη Σουμάτρα ως τη Σκωτία

Στη μελέτη παρατίθενται κάποια από τα παραδείγματα αυτής της σύγκρουσης: Στη Σουμάτρα, οι δασικές πυρκαγιές που προκάλεσε η ξηρασία του Ελ Νίνιο, οδήγησε τίγρεις και ελέφαντες σε νέες περιοχές, προκαλώντας τουλάχιστον έναν θάνατο ανθρώπου.

Προκειμένου να αποφύγουν τις υψηλές θερμοκρασίες της ημέρας, τα ζώα γίνονται ολοένα και πιο νυκτόβια, πραγματοποιώντας επιθέσεις σε κοπάδια όταν οι ιδιοκτήτες τους κοιμούνται, κάτι που συχνά οδηγεί σε πράξεις αντιποίνων και θανατώσεις άγριων ζώων.

Στην Αρκτική, η κλιματική αλλαγή μειώνει τον όγκο θαλάσσιου πάγου, με αποτέλεσμα οι πολικές αρκούδες να αναγκάζονται να κυνηγούν όλο και περισσότερο σε χερσαίο έδαφος. Στην πόλη Τσέρτσιλ του Καναδά, γνωστή ως «πρωτεύουσα των πολικών αρκούδων στον κόσμο», η αλληλεπίδραση ανθρώπων και αρκούδων έχει τριπλασιαστεί μεταξύ 1970 – 2005.

Οι γαλάζιες φάλαινες αλλάζουν το χρονοδιάγραμμα μετανάστευσής τους καθώς οι θαλάσσιοι καύσωνες γίνονται συχνότεροι, αυξάνοντες τις συγκρούσεις με πλοία.

Η ξηρασία αναγκάζει τους ελέφαντες στην Τανζανία να αναζητήσουν τροφή και νερό σε κατοικημένες περιοχές, προκαλώντας καταστροφές σε σπαρτά και καλλιέργειες, αλλά και θανατώσεις αντεκδίκησης.

Στη Σκωτία, η άνοδος της θερμοκρασίας έχει οδηγήσει στην αύξηση των πληθυσμών αγριόχηνων που τρώνε το γρασίδι που οι κτηνοτρόφοι χρειάζονται για τα πρόβατά τους.

«Η συστηματική μας έκθεση αποκάλυψε ένα εξαιρετικό εύρος συστημάτων παγκοσμίως στα οποία προκαλούνται συγκρούσεις λόγω του κλίματος» λένε οι ερευνητές.

Όπως σημειώνουν, δεν εξέτασαν στην έρευνά τους τη διασπορά ασθενειών, όμως «πρόκειται επίσης για μια καλά τεκμηριωμένη συνέπεια της κλιματικής αλλαγής», σημειώνουν.

Πηγή: Guardian

Περισσότεροι καύσωνες

Οι μέρες με θερμοκρασία πάνω από 37 βαθμούς Κελσίου αυξάνονται ήδη και θα αυξηθούν και στο μέλλον, όπως και οι «τροπικές νύχτες», κατά τις οποίες δεν δροσίζει, καθώς η θερμοκρασία δεν πέφτει κάτω από 20 ℃. Οι καύσωνες είναι πλέον πολύ πιο συχνοί στη χώρα μας. Κάθε καλοκαίρι σημειώνεται τουλάχιστον ένα επεισόδιο καύσωνα (4-7,5 ημερών), ενώ παλιότερα ήταν αρκετά πιο αραιοί. Μέχρι το 2050 οι ημέρες με καύσωνα στην Ελλάδα θα αυξηθούν κατά 15-20 24ωρα ετησίως, σύμφωνα με τις μελέτες.

Πηγή: Kathimerini.gr

Υψηλή ζήτηση για ενέργεια

 

 

 

 

 

 

Η επιβάρυνση στον τομέα της ενέργειας θα είναι μεγάλη. Μέχρι το 2050 υπολογίζεται πως θα διπλασιαστούν οι ανάγκες για ψύξη σε όλες τις περιοχές της χώρας, ενώ παράλληλα θα μειωθούν οι ανάγκες για θέρμανση. Στο σύνολό τους, όμως, οι ενεργειακές ανάγκες αναμένεται να είναι σημαντικά υψηλότερες. Για κάθε βαθμό Κελσίου που ανεβαίνει η θερμοκρασία στην Αθήνα, αυξάνεται η κατανάλωση ενέργειας για ψύξη κατά 4%, ενώ οι συγκεντρώσεις των επικίνδυνων φωτοχημικών αερίων ρύπων του νέφους κατά περίπου 7%-8%.

Πηγή: Kathimerini.gr

Συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα

Αυξάνονται οι έντονες βροχοπτώσεις και οι καταιγίδες που προκαλούν πλημμυρικά φαινόμενα. Tα έντονα ή και ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται πολύ πιο συχνά. Το αποτέλεσμα είναι να χάνονται ανθρώπινες ζωές, να καταστρέφονται σπίτια και δημόσιες υποδομές, ακόμη και παραγωγικές δομές. Ηδη οι συνέπειες είναι βαριές. Κάνοντας προβολή στο μέλλον υπολογίζεται πως στο τέλος του αιώνα το ετήσιο κόστος συντήρησης και ανακατασκευής στο σύστημα μεταφορών της Ελλάδας, εξαιτίας των επιδράσεων της κλιματικής αλλαγής, μπορεί να φθάσει τα 595 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με το δυσμενέστερο σενάριο.

Πηγή: Kathimerini.gr

Μείωση βροχών, αύξηση πυρκαγιών

Η ξηρασία διευρύνεται. Η βροχόπτωση θα μειωθεί από 10% έως 30%, κυρίως στις ανατολικές περιοχές της χώρας, που έχουν και μεγαλύτερη ανάγκη. Ενισχύεται η τάση ερημοποίησης και διάβρωσης του εδάφους, ενώ εξαντλείται ο υδροφόρος ορίζοντας και παρουσιάζονται φαινόμενα υφαλμύρωσης. Η υγρασία του εδάφους θα μειωθεί, με αποτέλεσμα την αύξηση από 15% έως και 70% των ημερών με υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς. Κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε περισσότερες και πιο καταστροφικές δασικές πυρκαγιές.

Πηγή: Kathimerini.gr

Θερμότερες θάλασσες

Η στάθμη της θάλασσας αυξάνεται – ήδη στη Μεσόγειο έχει υπολογιστεί άνοδος των υδάτων περίπου 7 εκατοστά την περίοδο 2000-2018, με την τάση να είναι ενισχυμένη τα τελευταία χρόνια. Ας σημειωθεί πως από τα 16.000 χλμ. των ακτογραμμών της χώρας, περίπου τα 1.000 χλμ. αποτελούν περιοχές ευάλωτες στη «φουσκοθαλασσιά» λόγω κλιματικής αλλαγής. Ταυτόχρονα τα θαλάσσια ύδατα θερμαίνονται, με αποτέλεσμα πλήγμα στα οικοσυστήματα του νερού και περιβαλλοντικές πιέσεις σε πολλά είδη ψαριών, που τροφοδοτούν την αλιεία στη χώρα μας. Την ίδια ώρα, ψάρια εισβολείς από θερμότερες θάλασσες καταλαμβάνουν χώρους κι εκτοπίζουν τα παλαιότερα είδη.

Πηγή: Kathimerini.gr

Προβλήματα στις καλλιέργειες

 

 

 

 

 

Οι συνέπειες στη γεωργία και την αγροτική παραγωγή, παρότι δεν θα είναι ομοιόμορφες, θα είναι κυρίως αρνητικές. Αν και για αρκετές καλλιέργειες η βλαστική περίοδος θα επιμηκυνθεί και κάποιες καλλιέργειες, όπως το βαμβάκι, θα ωφεληθούν, οι περισσότερες θα αντιμετωπίσουν προβλήματα. Η ελιά, αν και ανθεκτική στην ξηρασία και την υψηλή θερμοκρασία, χρειάζεται το κρύο του χειμώνα για τη σωστή διαδικασία ανθοφορίας. Ταυτόχρονα, οι παρατεταμένες αυξημένες θερμοκρασίες διευρύνουν την περίοδο δράσης ή και τον πολλαπλασιασμό παθογόνων οργανισμών, όπως ο δάκος. Αν και λόγω αλλαγής κλιματικών συνθηκών μπορεί να υπάρξει επέκταση των αμπελώνων σε περιοχές που δεν ευδοκιμούσαν πριν, τίθενται ερωτήματα για την ποιότητα της παραγωγής των νέων και για δυσμενείς αλλαγές στις υφιστάμενες καλλιέργειες. Οι ζωοτροφές θα έχουν μειωμένες αποδόσεις, με δυσμενείς επιπτώσεις στην κτηνοτροφία. Αυξημένες θα είναι οι απαιτήσεις για πότισμα, δημιουργώντας ανάγκη για πιο εξελιγμένα συστήματα εξοικονόμησης νερού και γεωργίας ακριβείας, που όμως συνολικά θα τείνουν να ανεβάσουν τις τιμές των αγροτικών προϊόντων.

Πηγή: Kathimerini.gr

 

 Στερεύει ο «χρυσός» της Κοζάνης (Κρόκος)

 

 
 

 

 

 

 

 

Οι νέες κλιματικές συνθήκες οδήγησαν φέτος στη χαμηλότερη παραγωγή κρόκου τα τελευταία εβδομήντα χρόνια.
Ο κρόκος χρειάζεται το φθινόπωρο για να ανθοφορήσει. Φέτος τον Οκτώβριο, όμως, το θερμόμετρο στην περιοχή ανέβηκε ασυνήθιστα ψηλά, αποτρέποντας το φυτό να βγάλει το άνθος του. Το αποτέλεσμα ήταν μια μείωση της παραγωγής κατά 70%.

«Οι υψηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με την ανομβρία του καλοκαιριού δεν ευνόησαν την ανθοφορία του κρόκου. Το φυτό “μπερδεύεται” και δεν λειτουργεί σωστά ο βιολογικός του κύκλος. Είναι η κλιματική αλλαγή: είτε μιλάμε για κλιματική κρίση που οφείλεται στον ανθρώπινο παράγοντα είτε για αλλαγή που οφείλεται στην περιοδικότητα του κλίματος», εξηγεί ο Πέτρος Ταραντίλης, καθηγητής Ενόργανης Χημικής Ανάλυσης Φυσικών Προϊόντων στο Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών και σύμβουλος του συνεταιρισμού σε θέματα ποιότητας. Οι ντόπιοι καταλαβαίνουν τη διαφορά εμπειρικά. «Πώς είναι δυνατόν τέτοια εποχή στην Κοζάνη να στεκόμαστε έξω και να είμαστε τόσο ελαφρά ντυμένοι;» αναρωτιέται ο πρόεδρος του συνεταιρισμού, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην περιοχή. «Δεν είναι φυσιολογικό».

Το θέμα δεν απασχολεί μόνο την Ελλάδα. Στην Ινδία, δεύτερο μεγαλύτερο παραγωγό σαφράν στον κόσμο, η παραγωγή μειώθηκε επίσης στο 1/3 εξαιτίας της ανόδου θερμοκρασίας και της ξηρασίας, ενώ στην Ισπανία, στην περιοχή Λα Μάντσα, η παραγωγή κρόκου έχει σχεδόν εξαλειφθεί. Ενα τέτοιο σενάριο θα αποδειχθεί καταστροφικό για την περιοχή που έχει συνδέσει την ταυτότητά της αλλά και μέρος της οικονομίας της στην καλλιέργεια κρόκου.